Αποφράδες, δηλαδή ακατονόμαστες (από τη ρίζα φραδ- που αρχικά σήμαινε «λέω» και από την οποία προέρχονται οι λέξεις «φράση» και «ευφραδής»), ονόμαζαν οι αρχαίοι Αθηναίοι τις μέρες για τις οποίες δεν έπρεπε να γίνεται λόγος ή/και τις δυσοίωνες.
Ο όρος και στα νέα ελληνικά έχει παραμείνει με τη σημασία της άτυχης μέρας.
Αναφορές στις αποφράδες μέρες βρίσκουμε σε αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Πλάτωνας, ο Πλούταρχος, ο Λυσίας και ο Λουκιανός. Ο τελευταίος στο έργο του «Ψευδολογιστής» (γνωστό επίσης και ως «περί της αποφράδος, κατά Τιμάρχου») αναλύει διεξοδικά την έννοια της αποφράδας μέρας:
«Πολλά πράγματα λέγουν οι Αθηναίοι ομοίως με τους άλλους ανθρώπους, αλλ΄ αποφράδα μόνοι αυτοί λέγουν την κακήν, κατηραμένην και απαισίαν και ομοίαν προς σε ημέραν: Ιδού έμαθες ήδη τυχαίως τι σημαίνει διά τους Αθηναίους η αποφράς ημέρα• όταν ούτε αι αρχαί λειτουργούν, ούτε αι δίκαι δικάζονται, ούτε ιεροτελεστίαι τελούνται και ουδέν εν γένει γίνεται εκ των αισίων, η ημέρα αύτη ονομάζεται αποφράς (μτφ. Ιωάννη Κονδυλάκη – από το Project Gutenberg).
Χρονολόγιο των αποφράδων ημερών θεωρείται ότι παρέδωσε ο Ησίοδος στο «Έργα και Ημέραι», του οποίου το δεύτερο μέρος (765-828) ασχολείται με τις ευνοϊκές και αποφράδες μέρες.
Νάχεν αστράψει ο ουρανός νάχε καγή η ώρα
Ως αποφράδα συνηθίζεται να αναφέρεται η μέρα κατά την οποία η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε από τους Οθωμανούς, δηλαδή η 29η Μαΐου του 1453 (ημέρα Τρίτη). Γι΄ αυτή τη μέρα γράφει χαρακτηριστικά ο λαϊκός Ρόδιος στιχουργός Εμμανουήλ Γεωργιλάς:
Ως αποφράδα συνηθίζεται να αναφέρεται η μέρα κατά την οποία η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε από τους Οθωμανούς, δηλαδή η 29η Μαΐου του 1453 (ημέρα Τρίτη). Γι΄ αυτή τη μέρα γράφει χαρακτηριστικά ο λαϊκός Ρόδιος στιχουργός Εμμανουήλ Γεωργιλάς:
«Νάχεν αστράψει ο ουρανός νάχε καγή η ώρα
Ήλιος, σελήνη μηδαμού να μ΄ είχαν ανατείλει
Και τέτοια μέρα μελανή να μ΄ είχε ξημερώσει
Εις του Μαΐου του μηνός, στας είκοσι εννέα
Τρίτην ημέραν δολερήν, που αυθέντευεν ο Άρης
Η φούσκωσις Ανατολής επήρασι την Πόλιν,
Οι Τούρκοι σκύλοι ασεβείς. Ω συμφορά μεγάλη
Εκείν΄ ημέρα σκοτεινή, αστραποκαϋμένη
Της Τρίτης της ασβολερής, της μαυρογελασμένης
Της Θεοκαρβουνόκαυστης, πουμπαρδοχαλασμένης
Λοιπόν μην ονειδίζετε τον βασιλέα αυθένταις
Διατί όλον το πταίσιμον ήτον εις τους ρηγάδες
Κ΄ εις τους αυθέντας της Φραγκιάς οπούπαν να βοηθήσουν
Την Πόλιν την θεόκτιστον να την αποκρατήσουν.»
Πηγή: poiostigiati.gr
0 comments
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ, τα σχόλιά σας να μην περιέχουν βωμολοχίες, να μην είναι γραμμένα σε greeklish και με κεφαλαία γράμματα και να μην περιέχουν οποιοδήποτε διαφημιστικό περιεχόμενο. Σε διαφορετική περίπτωση δε θα δημοσιεύονται. Για οποιαδήποτε απορία ανατρέξτε στους όρους χρήσης του ιστολογίου.