Συζήτηση για ένα έγκλημα διαρκείας

Στις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού τολμάμε να ανοίξουμε το πιο καυτό, ίσως, θέμα της εποχής: το θέμα των νερών, της ενέργειας, της προστασίας των ποταμών γενικά, αλλά και του Αχελώου ειδικά. Ζητήματα παγκόσμια που στην Ελλάδα - στη Θεσσαλία και στα Τρίκαλα ιδιαίτερα - έχουν πάρει εκρηκτικές διαστάσεις.


Δεν είναι μόνο το τεράστιο πρόβλημα της έλλειψης νερών για άρδευση και ύδρευση, είναι και το θέμα της ρύπανσης των υδατικών αποθεμάτων, είναι το πρόβλημα της ποιότητας του πόσιμου νερού και, κυρίως, η καταστροφή των ποταμών μαζί με τη δραματική πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Στην εποχή, όμως, της κλιματικής αλλαγής πρέπει με την ίδια ένταση να δούμε όχι μόνο πόση ενέργεια και πώς την καταναλώνουμε, αλλά και πώς την παράγουμε καθώς και πώς διαχειριζόμαστε το νερό ώστε να καλύπτουμε όχι μόνο τις ανάγκες των ανθρώπινων κοινωνιών με δίκαιο τρόπο αλλά και των οικοσυστημάτων.

Στη σημερινή κατάσταση δεν φτάσαμε από την κακή μας την τύχη. Ευθύνη έχουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η εμπέδωση μιας αντίληψης τόσο στους χρήστες όσο και στους αρμόδιους φορείς ότι το νερό είναι ένας αστείρευτος πόρος, ότι το νερό των ποταμών που με φυσικό τρόπο καταλήγει στην θάλασσα πάει χαμένο, η ανεξέλεγκτη εξάπλωση των γεωτρήσεων, η δολοφονία των ποταμών από τα φυτοφάρμακα, τη βιομηχανική και αστική ρύπανση, ταυτόχρονα με την παντελή απουσία πολιτικών ουσιαστικής διαχείρισης των υδατικών αποθεμάτων, συνέβαλαν στη σημερινή δραματική κατάσταση στην Ελλάδα και στη Θεσσαλία ειδικότερα.

Ο καλός Αχελώος κακοποιείται!

Το επιχειρούμενο (διαρκές) έγκλημα της εκτροπής του Αχελώου, παρά τις πολλές αρνητικές αποφάσεις του ΣτΕ από το 1994, παρά την απόλυτη και κατηγορηματική άρνηση της Κομισιόν να χρηματοδοτήσει αυτό το ανοσιούργημα, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της κοντόφθαλμης μεταπολεμικής ''ανάπτυξης'' με ''ποσοτικά'' μονάχα κριτήρια, σε βάρος πάντα του περιβάλλοντος, του φυσικού πλούτου και της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας, σε βάρος της ποιότητας της ζωής μας, σε βάρος, εν τέλει, της ίδιας μας της ζωής ... Ταυτόχρονα καταστρέφεται ένα σύνολο μνημείων μεγάλου τμήματος της Κεντρικής Ελλάδας.

... Και ο Αχελώος; Ο μεγαλύτερος σε μήκος φυσικός υδάτινος δρόμος της ελληνικής επικράτειας; Η πλούσια πανίδα και χλωρίδα του; Με ένα Δέλτα που αποτελεί παγκόσμια φυσική κληρονομιά! Τι θα απογίνει; 600 εκατ. κυβικά το χρόνο - λένε - θα εκτραπούν μονάχα. Αντί για 1,5 δισ. που ήταν αρχικά. Πρέπει λοιπόν να είμαστε και ευχαριστημένοι που μας κάνουν και έκπτωση! Και η Θεσσαλία; Τον έχει όντως ανάγκη τον. ... μυθικό θεό της αρχαιότητας; Ποιοι αλήθεια ευθύνονται για τις χιλιάδες παράνομες γεωτρήσεις στον κάμπο; Για την αποξήρανση του εξαιρετικού κάλλους υγροβιότοπου της Κάρλας; Για την κατασπατάληση των πλούσιων υδατικών αποθεμάτων της θεσσαλικής γης; Για τη φοβερή ρύπανση από λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αστικά και βιομηχανικά απόβλητα του Πηνειού;

Απαιτούμε αλλαγή πλεύσης για το περιβάλλον

Και τώρα; Υπάρχει τρόπος να ανατραπεί η κατάσταση; Σίγουρα ναι. Αρκεί να θεσπιστεί επειγόντως αυτό το υπουργείο Περιβάλλοντος που δεν έχουμε. Το υπουργείο που θα προστατεύσει το νερό ως φυσικό πόρο εν ανεπαρκεία και όχι ως οικονομικό πλούτο για λίγους. Η παράδοξη συγκατοίκηση περιβάλλοντος και μεγάλων δημοσίων έργων σε βάρος πάντα του περιβάλλοντος χτύπησε βάναυσα τον κοινό περιβαλλοντικό μας πλούτο και κακοποίησε τον Αχελώο.

Νερό στον κάμπο

Υπάρχουν σύγχρονες, τεχνολογικά εφικτές και οικονομικά επωφελείς μέθοδοι εξασφάλισης νερού για τον κάμπο που αδικαιολόγητα αφήνετε να διψάει. Όπως είναι η άμεση καταγραφή και κατάργηση όλων των παράνομων γεωτρήσεων, η κατασκευή πολλών μικρών ταμιευτήρων στα γύρω ορεινά, ο τεχνητός εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων, η αλλαγή των εξαιρετικά υδροβόρων και πλέον οικονομικά ασύμφορων καλλιεργειών όπως το μπαμπάκι. Η εφαρμογή μεθόδων άρδευσης υψηλής απόδοσης που εξασφαλίζουν ταυτόχρονα σημαντική εξοικονόμηση νερού και ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τα στάγδην συστήματα, η επαναχρησιμοποίηση των νερών μετά την επεξεργασία των αστικών λυμάτων από σωστά λειτουργούντες βιολογικούς καθαρισμούς κ.ο.κ. Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν πολλές. Εάν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο διαχείρισης των νερών δεν μας φτάνουν ούτε 10 Αχελώοι. Κύριο μέλημα είναι πάντα η οικολογική χρήση και διαχείριση των νερών που υπάρχουν στον κάμπο.

Αφήνουμε πίσω μια καταστροφική κατασκευαστική παράδοση

Η εμμονή στις φαραωνικών διαστάσεων μεγαλοκατασκευαστικές λύσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες ανάγκες σε νερό είναι ένας πλασματικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί «στα γρήγορα» η κρίση του νερού. Πιο ασφαλής λύση μακροπρόθεσμα είναι η δέσμευση για υγιή ποτάμια και υγρότοπους, ως πρώτο βήμα για τη διατήρηση του νερού, η οποία μπορεί να συμπληρώνεται από άλλες μεθόδους, όσο το δυνατό πιο βιώσιμες, και μόνο όταν αυτές είναι απολύτως απαραίτητες. Πάντα βλέπουν μπροστά, τις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η σημερινή κλιματική αλλαγή, η οποία επιφυλάσσει δύσκολες μέρες για τα δάση και τα νερά μας.

Λύσεις υπάρχουν και προσφέρονται από μια νέα πολιτική και μια νέα κουλτούρα για τη διαχείριση του νερού. Ως κοινωνία είμαστε, πλέον, υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε την ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό 2000/60, που μιλάει για διαμόρφωση και εφαρμογή ολοκληρωμένων Σχεδίων Διαχείρισης των Νερών σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης που προκύπτουν μέσα από τη διαβούλευση και αποσκοπούν στην οικολογική διαχείριση του νερού, για τη λειτουργία συμμετοχικών θεσμών όπως τα (περιφερειακά) Συμβούλια Υδάτων. Αφήνουμε πίσω μας, λοιπόν, την αντίληψη που βλέπει το ποτάμι ως ποσότητα νερού που κυλάει, και το βλέπουμε πλέον ως ολοκληρωμένο σύστημα που απαιτεί σεβασμό ακόμη και στις πλαγιές των γύρω βουνών, στα δάση που το περιβάλλουν και στα νερά που κρύβει κάτω από τη γη!.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, έχουμε «κολλήσει» στη σκανδαλώδη πλέον εκτροπή του Αχελώου, που όχι απλώς δε θα λύσει κανένα πρόβλημα, αλλά αντίθετα θα προκαλέσει σειρά από σοβαρές επιπτώσεις και θα κοστίσει τεράστια ποσά στον κρατικό προϋπολογισμό, (500 εκ. ευρώ μέχρι τώρα και άλλα 300 εκ. ευρώ για να ολοκληρωθεί), καταδικάζοντας τους Θεσσαλούς αγρότες σε αφανισμό και τον κάμπο σε ερημοποίηση. Οι αγρότες είναι το πρώτο και μεγαλύτερο θύμα αυτού του «φαραωνικού» έργου και όσοι επιμένουν σε αυτό έχουν μεγάλη ευθύνη.

Την ίδια στιγμή, στη Μεσοχώρα ολοκληρώνεται ακόμα ένα έγκλημα, ένα μεγάλο φράγμα που η τεχνητή του λίμνη θα εξαφανίσει χωριά όπως η Μεσοχώρα, το Αρματωλικό και άλλους παραποτάμιους οικισμούς της περιοχής. Θα αφανίσει τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά μιας ολόκληρης περιοχής. Η πολιτεία, αδυνατώντας για δεκαετίες να πείσει την τοπική κοινωνία και του Μεσοχωρίτες για την αναγκαιότητα των έργων, καταφεύγει για ακόμη μια φορά σε αναγκαστικούς νόμους – 3734/2009 – που όχι μόνο παραδίδουν το χωριό στα συμφέροντα, αλλά ταυτόχρονα παραβιάζουν κατάφωρα το νομικό μας πολιτισμό μαζί με κάθε αίσθηση περί δικαίου και δημοκρατίας. Πολιτιστικά μνημεία ιδιαίτερης σημασίας, όπως το Βυζαντινό Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μυρόφυλλο, γέφυρες και παλιοί οικισμοί θα χαθούν για πάντα κάτω από το νερό και θα θυσιαστούν στο βωμό μια αβέβαιης «ανάπτυξης» και των συμφερόντων, αν ολοκληρωθεί και το φράγμα της Συκιάς.

Αν τα τεράστια ποσά που σκανδαλωδώς δαπανούνται για τα έργα της εκτροπής, επενδύονταν σε μικρότερα και συμβατά με το περιβάλλον και τον άνθρωπο έργα, το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Θεσσαλία θα είχε προ πολλού αντιμετωπιστεί. Ταυτόχρονα, δεν θα είχαμε αυτές τις μη αναστρέψιμες βλάβες στο περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά.

«Όχι στην εκτροπή του Αχελώου!!!»

Η υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής και υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι υπόθεση όλων μας. Η προστασία των ποταμών μας και η εξασφάλιση για ολόκληρο τον πληθυσμό φθηνού ποιοτικού πόσιμου νερού, είναι ανθρώπινο δικαίωμα και βασική υποχρέωση της πολιτείας. Η παραγωγή ενέργειας από μεγάλα υδροηλεκτρικά δεν μπορεί να θεωρείται ΑΠΕ, ούτε είναι οικολογικά αποδεκτή ούτε ανανεώσιμη.

Η υπερβολική προβολή, τελευταία, του ενεργειακού χαρακτήρα του έργου δεν είναι παρά μια προσπάθεια να αξιοποιηθεί ο έντεχνα καλλιεργούμενος μύθος της ανάγκης για όλο και περισσότερη ενέργεια. Πρόκειται για το ιδεολογικό υπόβαθρο της ίδιας πολιτικής που προσπάθησε, ταυτόχρονα, να φέρει το λιθάνθρακα, που επεκτείνει, αντί να “συμμαζεύει” τις μονάδες λιγνίτη. Και όλα αυτά γιατί; Γιατί δεν θέλουμε να στραφούμε στις δύο βασικές πηγές ενέργειας, δηλαδή στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις πραγματικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σήμερα, όμως, χιλιάδες πολίτες σε όλη την Ελλάδα συνειδητοποιούν, μέσα από την εμπειρία και τους αγώνες τους για τα ζητήματα της ενέργειας, ότι αυτή η επιλογή δεν είναι μονόδρομος. Ούτε η συνεχής αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, ούτε οι τρόποι παραγωγής της (ορυκτά καύσιμα, μεγάλα φράγματα, για παράδειγμα) είναι δεδομένα. Υπάρχουν εναλλακτικά οικονομικά μοντέλα και καταναλωτικά πρότυπα που μπορούν να υπηρετήσουν λογικές αποτελεσματικής, χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Υπάρχει άμεση ανάγκη για γενναία εξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Υπάρχουν οι τεχνικές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Λείπει, όμως, η πολιτική βούληση, την ίδια ώρα που περισσεύει η έγνοια για το κοντόφθαλμο κέρδος.


Πηγή: mesochora.gr